Ä°statistikler fena halde revaçta. Çok âmiyane olacak amma, yine de söyleyeyim; istatistikler bir olguyu, bir durumu anlamak, aydınlatmak için faydalanılacak rakamsal veriler anlamında araç olmaktan çıkıp, amaç olma yolunda ilerlemektedir. Bu anlamda asıl yerinden uzaklaşıp, olayın bizatihi kendisi haline gelen rakamlar insanın gözünü kör ediÅŸinin resmidir. Gözü bakmaktan görmeye geçiremeyiÅŸin canlı bir örneÄŸidir aynı zamanda. Daha kavramlaÅŸmış haliyle “niceliÄŸin egemenliÄŸi”dir.

Filmin puanının on üzerinden kaç olduÄŸu kadar kaç kiÅŸinin oy verdiÄŸi, hangi yaÅŸlardan ve hangi memleketlerden insanların oy verdiÄŸi, bu oy verenlerin hangi sinema beÄŸenisine ve anlayışına sahip olduÄŸu, filmin hem kategorik olarak, hem amaçsal ve eylemsel olarak türünün ne olduÄŸu, anlatım dili, bütçesi, oyuncuları ve filmin hitap ettiÄŸi kitlenin kimler olduÄŸu gibi niteliÄŸe dönük bilgiler de önemlidir. Hatta daha önemlidir. Bunlar göz önüne alınmadığında Godfather, Schindler’s List, The Shawshank Redemption, Fight Club, The Matrix, Forrest Gump veya iÅŸte The Usual Suspects gibi genel beÄŸeni görmüş, kült meretebesine eriÅŸmiÅŸ filmler gözden kaçmayabilir belki. Ama sizin kiÅŸisel beÄŸeninize ve arayışınıza uygun, hatta belki fena halde vurulacağınız filmleri ıskalayabilir veya azımsayabilirsiniz. Ya da aksi istikamette, Oscar öncesi cilalanmış, allanmış pullanmış Hollywood fiyaskoları ile zamanınınızı israf edebilirsiniz, aldanabilirsiniz, ketenpereye gelebilirsiniz. Rakamların hilekârlığına tav olabilirsiniz. Zîra hileler çoÄŸu kere rakamlarla yapılır.

Futboldan dem vurmadan olmaz. Vuralım;
İsabetli pas sayısı kadar bu pasların sahanın hangi bölgesinde, ne yönde, ne amaçla -çaresizlik neticesi olarak mı, geçiş oyununu kurmak adına mı, tempoyu ayarlamak adına mı veya zaman geçirmek için mi- yapıldığı, nasıl futbol oynayan bir rakibe karşı ve skor kaç kaç iken yapıldığı türünden yine niteliğe dönük sorular da önemlidir. Hatta daha önemlidir.

Kaleye atılan isabetli ÅŸut sayısı kadar isabetin tanımının ne olduÄŸu da önemlidir, ÅŸutun nereden ve nasıl bir hücumun sonucu atıldığı da önemlidir, skor ve rakip de önemlidir. Kaleyi tutmayan ama direÄŸi yalayan 5 ÅŸutunuz varken istatistiksel anlamda çuvallamak nereye düşer. Köşe vuruÅŸundan yaptığınız dümdüz kesme asist diye kayıtlara geçerken, bir hücumu kafasında oynayıp, arkadaÅŸlarına rollerini dağıtıp, sonra da o hücumu golle neticelenecek ÅŸekilde kuran orta saha oyuncusu sırf gol öncesi son pası vermediÄŸi için asist yapmamış ve böylece istatistiksel anlamda boÅŸa mı çalışmıştır ? Falanca oyuncu kaç maç kurtarmış, kaç golü, kaç asisti varmış türünden sorular oyun yapısı itibariyle, yaptıkları istatistiksel baÄŸlamda bir yere oturmayabilecek oyuncular için oldukça adaletsiz cevaplarla noktalanabilir. (Söz gelimi BeÅŸiktaÅŸ’lı OÄŸuzhan Özyakup son derece az asist ve gol ile bitirir sezonları. Ama son 3-4 yıldır istikrarlı bir ÅŸekilde memleketin güzel futbol oynayan yegâne takımının kurgusundaki en önemli elemanlardan biridir. Hâkeza Atiba Hutchinson da öyledir.)

Topa sahip olma oranı kadar, sahip değilken neler yaptığınız, sahip olduğunuz top ile ne yaptığınız, topu nasıl kazandığınız ve yine nasıl futbol oynayan ve ne çapta bir rakibe karşı yaptığınız soruları da önemlidir. Hatta daha önemlidir.

Popüler müzik uygulamalarından Spotify‘ı bu baÄŸlamda ele alırsak mesela, size sürekli popüler olanı boca eden bir teması, bir eÄŸilimi vardır. “En popüler ÅŸarkılar”, “En çabuk yayılmış ÅŸarkılar”, “Dünya çapında en çok dinlenenler”. Sanatçı sayfalarında da o sanatçının en çok dinlenen ÅŸarkıları gözünüzün en kolay göreceÄŸi, elinizin en kolay eriÅŸeceÄŸi yerdedir.

Youtube size en çok izlenenleri işaret eder, en popüler videoları gösterir.

Haber siteleri en çok okunanları(pardon tıklananları),

Film siteleri en çok izlenenleri,

Sözlükler ve Twitter en çok konuşulanı

Sanal marketler en çok satılanı…

Meselenin bir diğer tehlikeli boyutu insan zihnini rakamlarla çıkarımlar yapmaya, rakamlar doğrultusunda arayışlar ve beğenilere tâbi olmaya sevk edişidir. Sizi ana caddelerden ayrılmamaya zorlar. Ana akımdan kopamaz hale gelebilir, ara sokaklara girmeye cesaretiniz ve şevkiniz kalmayabilir. Eğilimleriniz, beğenileriniz popülerleşebilir, hatta sadece popüler olana doğru meyil kazanabilir.

Velhasılı kelâm istatistik, rakamlar ve verilerin niceliksel bütünüdür. Çoğu zaman işlenmemiş ve hamdırlar. Bunları niteliklerinden ve bağlamlarından kopuk bir şekilde okumaya, anlam çıkarmaya çalışmak sığ ve güdük analizler, çıkarımlar ile neticelenir.